“Ancak bu kadar oluyor!”Genç yazarların eleştiri aldıklarında başvurdukları bahanelerden biri…
“Ancak bu kadar oluyor! Ne yapayım? Sonuçta Hemingway değilim.”
Gerçekten de edebiyat dünyasında birine gıpta edecekseniz, hatta birini taklit edecekseniz Hemingway’den iyisini bulmanız zor.
Öyleyse bakalım “daha iyi ve daha etkili yazmak” isteyenlere Ernest ne gibi tavsiyelerde bulunmuş:
1. Kısa cümleler kullanın.
Hemingway’in kısa ve öz bir üslubu vardı. ‘Minimalist’ti. Lafı dolaştırmaz, tüm o süslü sıfatları, edatları, bağlaçları atar, ‘sadede gelirdi’! Örneğin “The Old Man and the Sea” ile ilgili olarak kardeşine gönderdiği bir mektupta, “Bu kitapta gereksiz yere kullanılmış tek bir kelime bile bulunmuyor” diye yazdığı söylenir. (Green Hills of Africa’daki 424 kelimeden oluşan cümleyi tabii ki istisna kabul ediyoruz. Bu kadar çok şey yazınca arada kantarın topuzu kaçabilir!)
2. İlk paragrafınız kısa olsun.
Buna söyleyecek fazla bir şey yok. Kısa olsun işte!
3. Kuvvetli/diri/tutkulu bir dil kullanın.
Hemingway’in kullandığı ifade ‘vigorous’. Anlamlarından birini seçip istediğiniz gibi yorumlayabilirsiniz. Bence şunu demek istemiş: Biraz terleyin, acı çekin, öyle aklınıza ilk geleni yazmayın.
4. Negatif değil pozitif olun.
Hemingway’in etrafına gülücükler saçan bir ‘sevgi kelebeği’ olmadığını düşünürsek (ki adam intihar etti), acaba gazetelerin sağlık köşelerinden fırlamış gibi duran bu ifadeyle ne demek istiyor olabilir? En mantıklı yorum şu: “Bir şeyin nasıl olmadığını değil nasıl olduğunu söyleyin.” Örneğin “Cihazınızda hiçbir hata bulamadık” yerine “Cihazınız tamamen sağlam” demek gibi…
5. Asla 4 kuralınız olmasın.
Modern internet dünyasında ‘4 kural’ diye bir şey olamaz. Blogger’lığın kitabında 3 ve 5 var! Evet, Hemingway’in öğütleri aslında 4 tane! Henüz 18 yaşındayken Kansas City Star’da çaylak bir muhabir olarak işe başladığında bir tür ‘biçem şablonu’ olarak eline tutuşturulmuş olan bu listeyi, “Yazı yazma konusunda öğrendiğim en faydalı kurallardır” diye niteliyor. Ve devam ediyor: “O kuralları hiçbir zaman aklımdan çıkarmadım. Gerçekten söylemeye çalıştığı şeyi hisseden ve yazan, biraz da yetenekli herhangi bir insanın bu kuralları uyguladığı takdirde başarısız olması imkânsızdır.”
Öyleyse listeyi 5’e tamamlayalım. Hemingway’in bir sohbet esnasında F. Scott Fitzgerald’a söylediği ve ‘baş öğüt’ kabul edilebilecek şu sözüyle: “Bir sayfalık başyapıt yazarken doksan sayfa çöp çıkarırım!”
